جزئیات صادرات 12 ماهه استان در سال 99 حاکی از آن است که از ابتدای سال گذشته ارزش دلاری صادرات استان رو به افزایش بوده به طوری که در تیرماه به اوج خود یعنی صادرات 146 میلیون دلاری در یک ماه رسیده است اما بعد از تیرماه این اوج به صادرات 86 میلیون دلاری مرداد منجر شد. نکته قابل تامل آن که بعد از به اوج رسیدن بحران مرغ در کشور ستاد تنظیم بازار کشور صادرات مرغ را از ابتدای آبان تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام کرد اما در همین ماه نیز شاهد صادرات سه محموله 13 تنی مرغ به مقصد عراق، 16 تنی به مقصد تاجیکستان و 17 تنی به مقصد افغانستان از طریق گمرکات استان بودیم البته این صادرات تنها به گمرکات استان محدود نبوده است و از اصفهان، بندر شهید رجایی و غرب کشور هم شاهد صادرات مرغ در آبان ماه بودیم. بر اساس دادههای گمرک کشور، وضعیت صادرات استان در سال 99 نیز نسبت به سال 98 بدتر شده و به کمتر از 1.3 میلیارد دلار رسیده است. بر اساس ماده ۳ قانون تجارت تمامی اشخاصی که قصد صادرات یا واردات کالایی را دارند ملزم به داشتن کارت بازرگانی هستند این قانون برای اشخاص حقیقی و حقوقی یکسان است.
کارت بازرگانی
Data has been created with GSA Content Generator Demoversion.
علاوه بر این، تیر سال گذشته بعد از یک دوره آرامش در بازار ارز شاهد رشد قیمت دلار بودیم که در پاییز به اوج خود یعنی 30 هزار تومان رسیده بود. اتاق بازرگانی تنها صادر کننده کارتهای بازرگانی است اما نظارت بر صادرات و کاربری کارتها در اختیار اتاق بازرگانی نیست، بعد از این که تخلف صورت گرفت و کسی که اصلا صادر کننده نبود چندین میلیون دلار را به خزانه باز نگرداند اعلام میکنند اتاق بازرگانی مسئول است چون کارت بازرگانی را صادر کرده است اما نمیگویند چه کسی باید بر کاربری کارتهای بازرگانی و اهلیت صادر کنندگان نظارت کند. سالهای 95 و 96 با رونق گرفتن اقتصاد کشور، صادرات غیرنفتی نیز رشد خوبی را تجربه کرد و استان خراسان رضوی نیز از این وضعیت کشور مستثنا نبود این تحول مثبت اقتصادی را میتوان در وضعیت صادرات بهخوبی مشاهده کرد به طوری که در سال 96 برای اولین بار صادرات استان از مرز دو میلیارد دلار گذشت و این روند در سال 97 نیز ادامه داشت به طوری که صادرات استان در سال 97 از مرز 2.2 میلیارد دلار گذشت اما بعد از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریمها صادرات کشور و استان نیز با مشکل مواجه و در ماههای پایانی سال 97 تأثیر تحریمها در صادرات کشور و استان نمایان شد.
متولی کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی استان تاکید میکند: چرا گمرک از ما به عنوان متولیان و صادرکنندگان کارت بازرگانی استعلام نمیکند که فردی با این کارت بازرگانی قصد صادرات کالا به ارزش چندین میلیون دلار را دارد تا ما بگوییم آیا این فرد اهلیت دارد یا خیر؟ یعنی ما به عنوان اتحادیه صادر کنندگان و کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی نمیدانیم چه کسانی این کالاها را صادر کردهاند و کسی بابت اهلیت صادر کننده از اتاق بازرگانی استعلام نمیکند. هر فرد نیز مشتاق این است که هر چه سریع تر این کارت را دریافت کند و امور بازرگانی خود را گسترش دهد. در صورتی به بازرگانان خارجی کارت بازرگانی داده میشود که کشور آنها نیز به ایران اجازه معافیت بازرگانی بدهد. مهدی دادفر دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در این مورد به خبرنگار فارس گفته بود: برای تأمین نیاز بازار خودرو پیشنهاداتی را به دستگاههای مختلف ارائه کردهایم که یکی از این پیشنهادات آن است که با استفاده از سرمایه ایرانیان خارج از کشور، واردات خودرو صورت گیرد، به این ترتیب سرمایههای موجود در خارج به داخل منتقل میشود و علاوه بر این، پیشنهاد کردیم که تا سه سال نیز اجازه عودت پول خود را نداشته باشند. نکته قابل تاملتر آن که صادرات این محصول به خارج از کشور در حالی با قیمت 2700 تومان انجام شده که هندوانه سال گذشته در بازار مشهد هیچ وقت کمتر از این قیمت نبوده است.
نکته چهارم این که استان خراسان رضوی یکی از قطبهای تولیدات فلزی در کشور است و صادرات تولیدات فولادی و زیر شاخههای آن سهم مهمی از صادرات این استان را در اختیار دارند به طوری که در سال 97 میزان صادرات این محصولات بیش از 140 میلیون دلار بوده اما در سال 99 صادرات محصولات فولادی استان به حدود 100 میلیون دلار رسیده است. خراسان/ هرچند تحریمها و کرونا بیشترین تأثیر را در کاهش صادرات استان در سال گذشته داشتهاند اما صادرات کالاهای اساسی مانند گوشت مرغ در سالی که شاهد صفهای بیپایان مردم برای خرید این محصول بودیم و صادرات 26 هزار تنی هندوانه در خشکترین سال 50 سال اخیر آنهم ارزانتر از قیمت داخلی حکایت از ضعف نظارتها و باری به هر جهت بودن صادرات دارد. محمدحسین روشنک میگوید: در حوزه فلزات و فولاد استان سالهای گذشته به دلیل جهش نرخ ارز از یک سو و نبود تعهد ارزی از سوی دیگر صادرات بالایی انجام میشد اما سال گذشته به دلیل سخت گیریهای انجام شده برای بازگشت ارز از یک سو و افزایش قیمت این محصولات در داخل کشور از سوی دیگر شاهد کاهش صادرات آن بودیم اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشیم این است که بخشی از صادرات ثبت شده استان و کشور به این دلیل انجام میشود که بتوانیم در قبال آن کالای مورد نیاز کشور را وارد کنیم.